Muzika viva – Ansambl Proton iz Berna

Na početku emisije čućete kompoziciju My Lady Soul kompozitora starije generacije, osamdesetpetogodišnjeg Tomasa Keslera. Ovaj umetnik je nakon studija književnosti u Cirihu i Parizu, studije kompozicije završio u Berlinu, učeći kod Hajnca Fridriha Hartiga, Ernsta Pepinga i Borisa Blahera. Šezdestih godina prošlog veka, rukovodio je „Electronic Beat" studijom u Berlinu, a potom i Centrom za pozorišna istraživanja u Nansiju, da bi se sedamdesetih vratio u Bazel, gde je osnovao tamošnji Elektronski studio. Pored rukovođenja studijom, Kesler je predavao kompoziciju i muzičku teoriju na Muzičkoj akademiji u ovom gradu, a sa Žerarom Cinstagom, osnovao je festival „Dani nove muzike" u Cirihu, kao i festival „Stvarno!Vreme" u Bazelu. Za svoj doprinos švajcarskoj umetnosti, nagrađen je nacionalnom muzičkom nagradom 2018. Kompozicija koju ćete slušati, nekarakteristična je u opusu ovog umetnika, jer je čisto instrumentalna, odnosno ne poseduje elektronski sloj, koji je gotovo uvek prisutan u njegovim drugim radovima. Ipak, Keslerovo iskustvo rada sa ovim medijem, prenosi se i u partituru My Lady Soul pre svega u načinu strukturisanja kompozicije, naslojavanjem različitih zvukova, povremenim podražavanjem elektronski generisanih zvukova i stvaranjem širokog akustičkog prostora.

Na koncertu održanom 15. septembra 2020. godine, ansambl Proton iz Berna je premijerno izveo i dela autora srednje generacije, Mihaela Pelcela i Štefana Virta. Pelcelova kompozicija Skrivena strana meseca kao i neka njegova druga dela nastala poslednjih godina, inspirisana je pop kulturom, odnosno albumom Tamna strana meseca grupe Pink Flojd. U njoj ovaj orguljaš i kompozitor, koji je osvajao ugledna priznanja kao što je „Ernst fon Simens" nagrada, gradi muzički tok postupno, razvučenim pulsem, da bi se u centralnom, pokretlivijem segmentu smenjivali na trenutke opori, a na trenutke skercozni, nastupi članova ansambla. Završni odsek, sa elektronskim dronom, donosi blistav i iskričav zvuk, koji zaokružuje ovo delo.

Švajcarski pijanista i kompozitor Štefan Virt, aktivan je kao izvođač savremene muzike, koji redovno nastupa sa ansamblima kao što su Kontršan i Kolegijum Novum iz Ciriha. Obrazovanje u oblasti kompozicije stekao je u Sjedinjenim Američkim Državama, učeći sa Majklom Gandolfijem i Džordžom Bendžaminom, a potom se usavršavao u Engleskoj, pod mentorstvom Olivera Nasena i Kolina Metjuza. Njegova dela poručivali su ugledni sastavi, poput Mihnenskog kamernog orkestra, ansambla Makrokosmos, Zapadnonemačkog radija iz Kelna i festivala u Lucernu. Delo koje ćete čuti u emisiji, nastalo je 2020. godine, a njegov naziv, Brahe u sebi sadrži kako reference na zapuštenu zemlju, pustaru, ugar, tako i na sveže preoranu oranicu.

Urednica emisije: Ivana Neimarević